پیشگفتار
هیئت وزیران در جلسه مورخ 1381/12/14 و 1382/02/07 بنا به پیشنهاد شماره 69432/20/100 مورخ 1381/12/11 وزارت نیرو به استناد ماده (4) قانون سوم توسعه اقتصادی,اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران – مصوب 1379 – اساسنامه شرکتهای آب منطقهای آذربایجان شرقی و اردبیل , آذربایجان غربی , اصفهان و چهارمحال و بختیاری , تهران , خراسان , سیستان و بلوچستان, غرب, فارس, بوشهر و کهگیلویه و بویراحمد, کرمان , گیلان , مازندران و گلستان , هرمزگان , یزد و سازمان آب و برق خوزستان را تصویب نمود .که بر اساس فصل دوم اساسنامه شرکت سهامی آب منطقه ای آذربایجان غربی موضوع فعالیت و وظایف شرکت به شرح ذیل می باشد:
ماده 7 – موضوع فعالیت شرکت عبارتست از شناخت , مطالعه , توسعه , حفاظت , بهرهبرداری بهینه از منابع آب , تولید انرژی برق آبی , ایجاد , توسعه , بهرهبرداری و نگهداری از تأسیسات و سازههای آبی (به استثنای تأسیسات و سازههای مربوط به آب و فاضلاب) و برق آبی در چارچوب تکالیف مندرج در قوانین و مقررات مربوط و سیاستهای وزرات نیرو میباشد .که برای نیل به اهداف مندرج در این اساسنامه , شرکت با رعایت مقررات و قوانین مربوط در محدوده عمل خود مسائل ذیل را مورد توجه قرار می دهد:
- دسترسی به آب شیرین و پاک یکی از مهمترین موضوعات مطرح برای انسان امروز است. از یک طرف افزایش تقاضا برای ذخایر آبی به منظور جایگزینی آنچه مصرف می شود و از طرف دیگر آلودگی رودخانه ها، دریاچه ها و سایر منابع آب، این موضوع را در آینده به بحرانی فزاینده تبدیل خواهد کرد. لذا بهره برداری بهینه از منابع آب و جلوگیری از آلودگی منابع آب و منابع تجدید شونده یکی از ارکان اصلی برای توسعه می باشد.
با گذشت زمان، آنچه که در طرح ریزی مدیریت استراتژیک منابع آب اهمیت می یابد، اداره نظام اجرایی، بهره برداری، برنامه ریزی و تخصیص آب به نحوی است که با نگرشی جامع به مجموعه نیازها و امکانات در سطح ناحیه ای، منطقه ای، ملی، فراملی و بخشهای مختلف اقتصادی و اجتماعی مدیریت آب بتواند نقش درخور و شایسته ای را در توسعه ملی ایفا نماید.
- با توجه به محدودیت منابع آب کشور و تشدید نیاز بخشهای گوناگون، تامین آب مناسب برای مصارف مختلف یکی از اصلی ترین چالشهای دولت برای دست یافتن به توسعه پایدار محسوب شده و در این راستا همسو با سیاستهای جلوگیری از آلودگی منابع آب و کنترل آلاینده ها، استفاده بهینه از منابع آب، اجرای قوانین و مقررات حفاظت از منابع آب، پالایش و استفاده مجدد از پسابهای شهری، صنعتی و کشاورزی جهت مصرف مناسب و شیرین کردن آبهای شور به عنوان یکی از جهت گیریهای مهم مورد توجه قرار می گیرد.
- در مدیریت منابع آب، اصل اساسی بر تعادل بین عرضه و تقاضای آب نهاده شده است، اما نه تعادل به هر قیمت. در طی سالیان متمادی، تحت تاثیر پیشرانهای توسعه و محرکهای اجتماعی و سیاسی، تقاضا برای آب افزایش یافته و به دنبال آن به منظور برقراری تعادل، عرضه آب نیز افزایش یافته است، به طوری که به برداشت بیشتر از حد ظرفیت تحمل منابع منجر شده است. قسمتی از منابع آب موجود در هر حوضه آبریز طی فرایند چرخه هیدرولوژی به صورت سالانه تجدید میشود. به طور طبیعی تمامی نیازهای آبی اعم از تقاضاهای انسانی، نیازهای زیست محیطی و... باید از محل آب تجدید شونده تامین شوند. در واقع الگوهای توسعه باید خود را با ظرفیت تحمل منابع آب سازگار کنند. نه اینکه از محل ذخایر تجدید نشونده برای توسعه ناپایدار استفاده گردد.
اگر نرخ مصرف آب به هر دلیل بیشتر از نرخ تجدید آن شود، پیامدهای نامطلوبی را به دنبال خواهد داشت. در بخش آب های زیر زمینی این مساله به تدریج به کاهش ذخایر تجدید نشونده، نشست زمین، و از دست رفتن ظرفیت آبخوانها منجر خواهد شد. در بخش آب سطحی برداشت بیشتر در یک محل، منجر به کاهش دریافت آب در محل دیگر خواهد شد. این محل دیگر میتواند یک مصرف کننده دیگر یا بخشی از اکوسیستم باشد که به نوبه خود مناقشات آبی و پیامدهای زیست محیطی را به دنبال دارد. علاوه بر همه اینها، وابستگی فزاینده به منابع آب تجدید نشونده به منزلهآسیب پذیری هر چه بیشتر کل سیستم اقتصادی-اجتماعی تلقی میشود که حتی می تواند امنیت جوامع را مورد تهدید قرار دهد.
- آب منبعی طبیعی، کمیاب، حیاتی و کالایی ارزشمند در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها است که در اشکال مختلف مصارف آن اعم از شرب و بهداشت، کشاورزی، صنعت و زیست محیطی قابل جایگزینی با ماده دیگری نیست. ایران به عنوان کشوری در منطقه خشک و نیمه خشک جهان، با رویه افزایش جمعیت، عدم تناسب زمانی و مکانی بارشها، رشد روزافزون مصارف آب، در آینده نزدیک با چالش و معظلات جدی در زمینه تامین آب رو به رو خواهد شد که برای خروج از این چالش ها به عزم و اراده ملی جهت تحقق مدیریت منابع آب نیاز است.
جامعه مصرف کننده به ویژه مصرف کنندگان عمده بایستی ارزش واقعی آبهای تامین شده و اهمیت حفاظت و نگهداری و مصرف بهینه آنها را بیش از پیش شناخته و مورد توجه قرار دهند تا هریک به سهم خود تحقق اهداف صرفه جویی را دنبال نمایند. از این رو، فرهنگ مصرف آب نیازمند بازنگری جدی تمام مصرف کنندگان در این زمینه است.
- با توجه به موارد عنوان شده و دریافت اهمیت موضوع آب و مدیریت منابع آبی با رویکرد توسعه پایدار، فعالیت های شرکت آب منطقه ای آذربایجان غربی و در ذیل آن معاونت طرح و توسعه به عنوان متولی اصلی طرح های تامین و انتقال آب با بهره گیری از تجارب و دانش بومی در جهت دستیابی به اهداف توسعه پایدار شکل گرفته است. طرح های عمرانی حائز اهمیتی همچون احداث سد های مخزنی، خطوط انتقال آب، شبکه های آبیاری و زهکشی مدرن و نیمه مدرن، احداث تصفیه خانه ها، بازچرخانی و استفاده از پساب ها برای مصارف کشاورزی توسط این حوزه در دست اجرا و یا مطالعه می باشد. این طرح ها علاوه بر افزایش بهره وری آبی منطقه، موجبات ایجاد اشتغال پایدار، کاهش هدر رفت آب، امکان ایجاد فضای گردشگری در منطقه و رونق اکوتوریسم و در بسیاری موارد بهبود وضعیت اقتصادی منطقه خواهد شد.
